Қостанай облыстық тарихи-өлкетану музейі

Костанайский областной историко-краеведческий музей

Kostanay regional museum of local lore

+7 (7142) 50 - 03 - 89

+7 (7142) 50 - 11 - 13

Қостанай қ-сы
Алтынсарин көш. 115

ОРЫСБАЙҚЫЗЫ АҚСҰЛУ

(1873 ж., Қостанай облысының Жітіқара ауданы Тасқарасу ауылы-1893 ж.) - айтыс ақыны. Ақсұлу - Кеншімбай айтысы барлық қазақ айтыстары ішінде ең шоқтығы биік сөз барымтасына жататынын айтулы ғалымдар да, белгілі ақын-жазушылар да әлдеқашан мойындаған. Мәселен, С.Мұқанов «Айтыстар туралы» деген мақаласында XIX ғасырдың айтыстарын жасаушы ақындардың көпшілігі тарихқа мәлім екенін айта келіп, ақын қыз-келіншектерден аты сақталғандардың ішінде Ақсұлуды атап өтіп, оның Кеншімбаймен айтысына үлкен баға береді. Айтулы айтыстарды тілге тиек қылған С. Мұқанов Біржан-Сара айтысынан кейін Ақсұлу-Кеншімбай айтысын екінші орынға қояды. Ақсұлудың құрдасы А.Байтұрсынов та ақын өнерімен жақсы таныс болған және оның шығармашылығын жоғары бағалаған.

Ақын қыз жиырма жасында өмірмен қоштасады, қайтар алдында бір жылдың ішінде Ақсұлу қаламынан бір дәптер өлең туған. Өкінішке орай, ақын қыз «Қара дәптер» деп атаған, оның көз жасымен, жүрек қанымен жазылған бұл қолжазбаның қай арада қалғандығы белгісіз. Челябі облысының Ноғайбақ ауданына қарасты Александро-Невский елді мекені жанындағы қорымда жерленген. 1993 жылы ақынның туғанына 120 жыл, қайтыс болғанына 100 жыл толуын атап өткен жерлестері оның басына құлпытас қойды.