Палеонтология

Облыстың палеонтологиялық жылнамасы өткен геологиялық дәуірлерге, бор кезеңіндегі толқыған теңіздер мен от шашқан жанартаулар әлеміне, ертедегі палеогеннің субтропиктік ылғалды батпақ пен орман әлеміне, антропоген кезеңінің мұз басқан қарлы дала кеңістігіне бойлауға мүмкіндік береді. Бор кезеңінің фаунасы устрицалардың көптеген бақалшықтары, белемниттер, алуан түрлі акулалардың тістерімен, теңіздің алып рептилиялары - мозазаврлар және плезиозаврлардың сүйектерімен берілген. Палеогеннің субтропиктік ормандары жылу сүйгіш саз сауырағаштардан, магнолиялардан, емендерден, Шмальгаузен қандағашынан, Ержылансай терегінен, ағаштар мен бұталардың өзге де түрлерінен тұрады. Суаттардың бетін Сальвини сулы қырыққұлағы жапқан. Антропоген кезеңі зілдер фаунасының жануарларымен белгілі: жүндес зілдер, мүйізтұмсықтар, бизондар, жабайы өгіздер, алып бұғылар, жылқылар, түйелер өзен аңғарларын, облыстың ормандары мен кең даласын мекендеген.  Осы жануарлардың сүйек қалдықтары - Азия даласының өткен дәуірлердегі биоалуан түрлілігінің куәсі.

Лангуст түріне жататын теңіз шаянтәрізділерінің қабыршағы. юра-бор, Қашар кеніші
Панцирь морского ракообразного из рода Лангусты. юра-мел, Качарский карьер

Плезиозавр омыртқасы, жоғарғы бор (маастрихт), Приозерный кеніші.
Позвонок плезиозавра, верхний мел (маастрихт), Приозерный карьер.

Мозазавр теңіз бауырымен жорғалаушысының омыртқасы, жоғарғы бор (маастрихт). Приозерный кеніші.
Позвонок морского пресмыкающегося Мозазавра, верхний мел (маастрихт). Приозерный карьер.

Устрица бақалшығының жармасы, жоғарғы бор, Увальное кентінің жанындағы жыныс үйіндісі.
Створка раковины устрицы, верхний мел, отвалы породы у п.Увальное.

Кархародон түріне жататын акуланың тісі, бор-палеоген, Қарасу ауданы.
Зуб акулы рода Кархародон, мел-палеоген, Карасуский район

Нотидамус түріне жататын акуланың тісі, палеоген (жоғарғы эоцен), Таран ауданы Халвай кенті.
Зуб акулы рода Нотидамус, палеоген (верхний эоцен), п.Халвай,Тарановский район

Populus orhilanensis терегі жапырағының таңбасы, орта олигоцен - жоғарғы олигоцен. Ержылансай мекені, Торғай.
Отпечаток листа тополя -Populus orhilanensis, средний олигоцен- верхний олигоцен. урочище Ержилансай, Тургай.

Таксодиев бұтақтары таңбасы мен қызғылт түсті жапырақтар үлгісі, орта олигоцен, Ержылансай мекені, Торғай.
Образец с отпечатками веточек таксодиевых и листочка розоцветного, средний олигоцен урочище Ержилансай, Тургай

Magnolia жапырағының ортаңғы бөлігінің таңбасы, орта олигоцен, Ержылансай мекені, Торғай.
Отпечаток средней части листа Magnolia, средний олигоцен, урочище. Ержилансай, Тургай.

Alnus schmalgausenii қандағашы жапырағының таңбасы, қандағаш гүлшоғыры, Lanraceae лавр жапырағы, орта олигоцен, Ержылансай мекені, Торғай.
Отпечаток листа ольхи - Alnus schmalgausenii, соцветий ольхи, листа лаврового- Lanraceae, средний олигоцен, урочище Ержилансай, Тургай

Жапырақтар мен жеміс таңбаларының үлгісі: а) терек, б) шыбынсалы, в) магнолия, г) қандағаш, д) нисса, е) лапина, орта олигоцен, Ержылансай мекені, Торғай.
Образец с отпечатками листьев и плодов: а)тополя б) сальвинии, в) магнолии, г) ольхи, д)нисса, е) лапина, средний олигоцен, урочище Ержилансай. Тургай.

Жүндес зілдің төменгі жақ сүйегі, антропоген, Боровской ауданы Алёшинка кенті.
Нижняя челюсть шерстистого мамонта, антропоген, п.Алёшинка, Боровской район

Зілдің жауырыны, төменгі-орта антропоген, Рудный қаласы.
Лопатка мамонта, нижний-средний антропоген, г.Рудный.

Жүндес зілдің кеуде омыртқасы, антропоген, Ұзынкөл ауданы Алабұға өзені.
Позвонок грудной шерстистого мамонта, антропоген, река Алабуга, Узункольский район.

Лангуст түріне жататын теңіз шаянтәрізділерінің қабыршағы. юра-бор, Қашар кеніші
Панцирь морского ракообразного из рода Лангусты. юра-мел, Качарский карьер

Плезиозавр омыртқасы, жоғарғы бор (маастрихт), Приозерный кеніші.
Позвонок плезиозавра, верхний мел (маастрихт), Приозерный карьер.

Мозазавр теңіз бауырымен жорғалаушысының омыртқасы, жоғарғы бор (маастрихт). Приозерный кеніші.
Позвонок морского пресмыкающегося Мозазавра, верхний мел (маастрихт). Приозерный карьер.

Устрица бақалшығының жармасы, жоғарғы бор, Увальное кентінің жанындағы жыныс үйіндісі.
Створка раковины устрицы, верхний мел, отвалы породы у п.Увальное.

Кархародон түріне жататын акуланың тісі, бор-палеоген, Қарасу ауданы.
Зуб акулы рода Кархародон, мел-палеоген, Карасуский район

Нотидамус түріне жататын акуланың тісі, палеоген (жоғарғы эоцен), Таран ауданы Халвай кенті.
Зуб акулы рода Нотидамус, палеоген (верхний эоцен), п.Халвай,Тарановский район

Populus orhilanensis терегі жапырағының таңбасы, орта олигоцен - жоғарғы олигоцен. Ержылансай мекені, Торғай.
Отпечаток листа тополя -Populus orhilanensis, средний олигоцен- верхний олигоцен. урочище Ержилансай, Тургай.

Таксодиев бұтақтары таңбасы мен қызғылт түсті жапырақтар үлгісі, орта олигоцен, Ержылансай мекені, Торғай.
Образец с отпечатками веточек таксодиевых и листочка розоцветного, средний олигоцен урочище Ержилансай, Тургай

Magnolia жапырағының ортаңғы бөлігінің таңбасы, орта олигоцен, Ержылансай мекені, Торғай.
Отпечаток средней части листа Magnolia, средний олигоцен, урочище. Ержилансай, Тургай.

Alnus schmalgausenii қандағашы жапырағының таңбасы, қандағаш гүлшоғыры, Lanraceae лавр жапырағы, орта олигоцен, Ержылансай мекені, Торғай.
Отпечаток листа ольхи - Alnus schmalgausenii, соцветий ольхи, листа лаврового- Lanraceae, средний олигоцен, урочище Ержилансай, Тургай

Жапырақтар мен жеміс таңбаларының үлгісі: а) терек, б) шыбынсалы, в) магнолия, г) қандағаш, д) нисса, е) лапина, орта олигоцен, Ержылансай мекені, Торғай.
Образец с отпечатками листьев и плодов: а)тополя б) сальвинии, в) магнолии, г) ольхи, д)нисса, е) лапина, средний олигоцен, урочище Ержилансай. Тургай.

Жүндес зілдің төменгі жақ сүйегі, антропоген, Боровской ауданы Алёшинка кенті.
Нижняя челюсть шерстистого мамонта, антропоген, п.Алёшинка, Боровской район

Зілдің жауырыны, төменгі-орта антропоген, Рудный қаласы.
Лопатка мамонта, нижний-средний антропоген, г.Рудный.

Жүндес зілдің кеуде омыртқасы, антропоген, Ұзынкөл ауданы Алабұға өзені.
Позвонок грудной шерстистого мамонта, антропоген, река Алабуга, Узункольский район.